بوتاکس دارویی است که از توکسین باکتری کلستریدیوم بوتولونیوم به دست می‌آید. در واقع این توسکین عامل مسمومیت غذایی کشنده بوتولیسم هم می باشد. این ماده ،به عنوان یک ماده تزریقی فلج کننده در روش های زیبایی، مورد تایید سازمان غذا و دارو ایالات متحده (FDA) قرار دارد. برای اطلاع از کاربرد بوتاکس در دندانپزشکی با ما همراه باشید.
هم اکنون از دوزهای پایین آن در درمان بسیاری از بیماری ها مانند: عرق زیاد، پلک زدن بیش از حد، مثانه پیش فعال و حتی میگرن استفاده می شود.
بوتاکس به وسیله بلاک کردن سیگنال عصبی (علت حرکت ماهیچه ها) مانع از انقباض ماهیچه ها شده و به صورت موقت باعث نرم شدن بافت اطراف محل تزریق می گردد. اما دستیابی به نتیجه بیشتر معمولا چند ساعت طول می کشد و اثرات خود را تا حدود سه ماه حفظ می کند.
کاربرد بوتاکس در دندانپزشکی
کاربردهای بوتاکس در دندانپزشکی
از این ماده در شاخه های دندان پزشکی هم استفاده می شود و همه آن را مفید می شناسیم. این باکتری به طور معمول، باعث مسمومیت خوراکی می شود؛ اما با تغییر ساختمان این سم دارویی به نام بوتاکس به دست آمده که فواید درمانی متعدد و روزافزونی دارد.
این سم کاربرد بسیاری در زیبایی پوست و صورت دارد؛ ولی امروزه می توان از بوتاکس برای برطرف کردن تعداد زیادی از مشکلات دندان پزشکی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، بهره برد:
1- اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی:
وجود این مشکلات فکی-گیجگاهی سبب می شود، فرد با عوارضی مانند درد در این ناحیه یا سردردهای مبهم روبرو شود. در برخی بیماران نیز مشاهده می شود هنگام باز و بسته کردن دهان صداهایی مثل تق تق احساس می کنند. راهکارهای بسیاری برای درمان این موضوع وجود دارد که یکی از آن ها تزریق بوتاکس در عضلات اطراف مفصل است. این روش درمانی می تواند تا حد زیادی مشکل بیمار را برطرف کند.
2- دندان قروچه:
دندان قروچه یا براکسیزم بدین معنی است که فرد هنگام خواب، دندان هایش را به هم فشار می دهد. این مشکل در درازمدت باعث ساییدگی دندان ها خواهد شد. به کمک تزریق بوتاکس در عضلات صورت میتوان تا حدود زیادی آن را حل کرد. گرچه این درمان کمکی هست و نباید از درمان‌های اصلی که برای دندان قروچه بهره گیری می شود، غافل شد.
اما داروهایی که برای دندان قروچه تجویز می شوند هم، عملکردی مثل بوتاکس دارند.
3- درد در ناحیه صورت:
برای درمان بیمارانی که دردهای نامعلومی در ناحیه صورت دارند یا دچار انقباض‌های عضلات صورت و دردهای میگرنی و… می باشند، بوتاکس پیشنهاد می شود. زیرا تزریق بوتاکس می تواند در کاهش درد موثر باشد.
4- رفع افتادگی در گوشه لب:
افتادگی در گوشه لب ها سبب می شود فرد نتواند بزاق دهانش را نگه دارند. سرازیر شدن مداوم بزاق در گوشه لب‌ها سبب ایجاد زخم دراین ناحیه می شود. تزریق بوتاکس این افتادگی را برطرف می کند و مشکل بیرون ریختن بزاق از دهان و زخم نیز خود بخود حل می شود.
5- درمان ارتودنسی که برگشت پیدا کرده:
عضلات منقبض فک و صورت باعث می شوند، بیمار از ارتودنسی نتیجه نگیرد و درنهایت دندان‌ها به وضعیت اولیه خود بازگردند. عضله چانه در این برگشت خیلی تاثیرگذار هست. با شل کردن این عضله می توانید نتایج اثربخشی از درمان ارتودنسی بگیرید.
6- درمان افرادی که نمی توانند پروتز متحرک را نگه دارند:
افرادی که عضلات بسیار قوی و منقبضی دارند در نگه داشتن پروتز متحرک داخل دهان، مشکل دارند. این عضلات قوی سبب می شوند، پروتز در جای خود ثابت نماند. در این مواقع با شل کردن عضلات در لثه و اطراف آن می توان، انقباض را کاهش داد.
7- کاهش ترشح بزاق چندان:
درمان برای این افراد مقداری تفاوت دارد. زیرا تزریق بوتاکس باید با توجه و مهارت خاصی داخل غدد بزاقی انجام گیرد. بوتاکس میزان ترشح بزاق را تا حد زیادی کاهش می دهد.
8- نورالژی تری ژمینال:
در این مریضی عصب سه قلو صورت درگیر هست. این بیماران درد شدید به شکل خنجری در صورت خود احساس می کنند و تزریق بوتاکس باعث کاهش عملکرد عصب و تسکین درد می شود.
9- لبخند لثه ای:
در افرادی که هنگام خندیدن حجم زیادی از لثه هایشان مشخص می شود، به اصطلاح گفته می شود دارای لبخند لثه ای هستند. شاید در گام اول دندان پزشکان این افراد را برای درمان های جراحی لثه ارجاع دهند. بدین ترتیب که جراح لثه را بالاتر می کشد تا کمتر دیده شود. اما همیشه این روش مناسب نیست.
گاهی طول دندان‌ها به اندازه کافی بلند هست و در حالت معمولی با دهان بسته یا هنگام صحبت کردن فقط دندان‌ها دیده می شوند. در این مواقع باید بیمار با توجه بیشتری بررسی شود. چون ممکن هست فاصله بینی از لب کوتاه باشد و همین عامل باعث شود لثه ها در معرض دید قرار گیرند یا میزان انقباض لب بالا چندان باشد و با لبخند عضلات لب بالا به مقدار چندان به اطراف کشیده شوند و دندان‌ها همراه با لثه بیش از حد دیدن شوند.
تزریق بوتاکس در لب بالا برای چنین بیمارانی بسیار کمک کننده هست. زیرا باعث بی حرکتی عضلات می شود و لب حالت افتادگی پیدا می کند. پس با درمان ساده با بوتاکس می توان میزان افتادگی و طول لب را تنظیم کرد.
کاربرد بوتاکس در دندانپزشکی
موارد مهم در استفاده از بوتاکس
- تزریق بوتاکس برای خانم‌های باردار و شیرده ممنوع می باشد.
- در محلی که می خواهید تزریق بوتاکس انجام دهید، نباید هیچ گونه التهاب و عفونتی وجود داشته باشد. پس تزریق را تا درمان کامل ناحیه به تعویق بیاندازید.
- در بیماران مبتلا به اختلالات عصبی-عضلانی، مثلا مبتلایان به ام اس و دیستروفی عضلات، تزریق بوتاکس ممنوع هست.
- اگر از آنتی‌بیوتیک هایی با نوع آمینو گلیکوزید و داروهایی از نوع کلسیم بلوکر استفاده می کنید، نباید سمت تزریق بوتاکس بروید.
- تزریق بوتاکس و تشخیص این که بیمار برای اختلالات دهان و دندان به بوتاکس نیاز دارد برعهده دندان‌دکتر هست.
- بوتاکس هیچ ضرر و عوارض جانبی ندارد. فقط بیماران باید بعد از تزریق یک تا دو ساعت کیسه یخ را در ناحیه نگه دارند.
کاربرد بوتاکس در دندانپزشکی
دوام بوتاکس
میزان تاثیر بوتاکس به قدرت عضلات فرد بستگی دارد. دوام و ماندگاری این ماده حدود 3 تا 6 ماه می باشد. بعد از 3 تا 6 ماه شبکه های جانبی عصبی دوباره تشکیل می شوند و عضله به حالت اول برمی‌گردد؛ پس نیاز به تزریق دوباره پیدا خواهید کرد. شاید این طور به نظر برسد که بیمار هر چند ماه یک بار باید برای تزریق بوتاکس به دکتر مراجعه کند، در حالی‌که تزریق 4-3 بار بوتاکس باعث می شود، عادات عضلانی بیمار عوض شود و عضلات خود را با شرایط اخیر وفق دهند و این احتمال وجود دارد که در دوره های بعدی با فواصل بیشتری بوتاکس تزریق می شود. از طرفی با بالا رفتن سن بافت پوست حالت افتادگی پیدا می کند و نیاز به بوتاکس برای کاهش انقباض عضلات کمتر می شود.
کاربرد بوتاکس در دندانپزشکی
تزریق بوتاکس وظیفه دندان پزشک است؟
عموما مراقبت و رسیدگی به سلامت دهان و دندان در صدر وظایف دندان پزشکان قرار دارد. اما تزریق بوتاکس، به ویژه در مواردی که برای زیبایی استفاده می‌شود، در اولویت وظایف دندانپزشکان نیست. با این وجود برخی اعتقاد دارند که دندانپزشکان، با توجه به اطلاعات سرشاری که در زمینه آناتومی و عملکرد دهان و دندان دارند، بهترین افراد برای تزریق بوتاکس به حساب می‌آیند.
برخی معتقدند دندانپزشکان با توجه به فیلد کاری خود، تزریقات متعددی در ناحیه دهان انجام داده اند؛ پس طبیعی است که تزریق بوتاکس را نیز با تبحر بالاتر، سرعت بیشتر و درد کمتری انجام خواهند داد.
هرچند درمورد اثربخشی و کاربرد بوتاکس در دندانپزشکی انتقادات زیادی مطرح شده است؛ اما شواهد نشان می دهند استفاده از بوتاکس در دندانپزشکی می تواند برای هر دو جنبه زیبایی و سلامت دهان و دندان کمک کننده باشد.
آیا ورود بوتاکس به دندان پزشکی پدیده بزرگ بعدی خواهد بود؟ نمی توان با قاطعیت گفت اما با توجه به روند افزایش تقاضا و پیش رفتن انجمن های دندانپزشکی به این سمت و سو، می توان تا حدودی این موضوع را پیش بینی کرد.